
TRANSLATOR
Janowieckie krajobrazy - widok z zamku
..ruiny zamku
..ruiny zamku
Rekonstrukcja wyglądu zamku Firlejów
Mikołaj Firlej zm. 1526 - Fragment nagrobka z XVII w.
z Kościoła o.o. Dominikanów w Lublinie



W Janowcu Firlejów
Janowiec to wieś w powiecie puławskim, w gminie Janowiec, przy ujściu Plewki do Wisły, na naszym szlaku „Wędrówek śladami Mistrza Jana„, gdy odwiedzamy ziemie sąsiadów Jana Kochanowskiego - Firlejów, u których wieszcz bywał. Janowiec zawdzięcza swe istnienie i rozwój możnemu rodowi Firlejów, gdy Piotr Firlej, kasztelan Wiślicki i dziedzic Dąbrowicy i Kocka, starosta Radomski, otrzymał od króla Zygmunta I w 1537 r.przywilej na założenie miasta z nazwą Janowiec i herbem "wieże na skalie z lewiarthy dwiema". Punkt kulminacyjny rozwoju osiągnęło ono za czasów Andrzeja i Jana Firlejów, a od początku XIX wieku, po przegranym sporze w latach 1812-1813 z dziedzicami zamku o pastwiska i wolny wrąb, oraz po rozebraniu ratusza około 1820 r. przez właścicieli zamku, Janowiec stał się cicha i biedną osadą, kiedy w 1869 r. utracono tytuł i przywileje miasta.
Ale jeszcze dziś na wysokim wapiennym wzgórzu nad doliną stanowiącą niegdyś koryto Wisły potężne ruiny , jednego z największych i najpiękniejszych zamków w Polsce świadczą o jego przeszłości. Gościł on królów, królewiczów i książąt wszelkiego rodzaju, ale i XVI w. Jana Kochanowskiego którego śladami podążamy.
Na przełomie roku 1562 i 1563 roku Jan Kochanowski przebywał na dworze rodziny Firlejów. Pomagając między innymi Zofii z Balic Firlejowej przed sądem krakowskim w sprawach spadkowych.
Piotr Firlej, kasztelan Wiślicki, w r.1537 przystąpił do budowy wielkiego zamku o 7-iu salach, 98-u pokojach i rotundowej kaplicy.
Być zarazem i zamek obronny, z odzielajaca go fosą i strzelnicami
Herb Firlejów w imponujących narożnych basztach. Najpiękniejsze sale i komnaty mieściły się w południowym skrzydle od Wisły, a środkowa sala, wysunięta przed fasadę zamku budziła zachwyt swóją wielkością i półkolistymi oknami.
Cały dziedziniec, podobnie, jak w zamku wawelskim, otoczony był krużgankami.
W 1591 r. spędził kilka dni na zamku król Zygmunt III.
Jedna z opowieści o zamku i tamtych czasach: – „gdy król Zygmunt I miał przybyć na zamek w odwiedziny do Jana Firleja, ucztę dla niego sposobił kuchmistrz z 400-u kuchcikami ; kuchmistrz taki był ostry dla kuchcików, że ci, powodowani chęcią zemsty, upiekli kucharza na rożnie i w obawie kary uciekli za Wisłę, gdzie jurysdykcja janowiecka już nie obowiązywała.
Uczty dla króla nie miał kto gotować ; musiano wdać się przez Wisłę w układy z kuchcikami i, za darowaniem wszelkiej kary, sprowadzono ich na zamek”. Pół wieku później, szwedzi zalali kraj, a w dniu 7 lutego 1656 r. zburzyli i ograbili zamek janowiecki.


Dwór wybudowany ok. 1760 roku ze wsi Moniaki
.. we dworze na pokojach
zabudowania zespołu dworskiego
Na rynku późnogotycko - renesansowy kościół z XVI w. z nagrobkami Firlejów. Fundatorem wystawionego w XVI wieku kościoła był kasztelan wiślicki i dziedzic Janowca - Piotr Firlej. Na sklepieniu możemy zobaczyć stiukową siatkę sztukatorską, typową dla stylu renesansu lubelskiego. Ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Pocieszenia. W prezbiterium znajduje się piętrowy nagrobek Andrzeja i Barbary Firlejów, dłuta nadwornego architekta Zygmunta Augusta, Anny Jagiellonki i Stefana Batorego - Santi Gucciego Fiorentino.
Na sąsiadującym z zamkiem terenem parku powstał zespół dworski. Dwór został wybudowany ok. 1760 roku we wsi Moniaki w pow. kraśnickim dla Jakuba Wierzbickiego, chorążego żytomierskiego i jego syna Jacka, cześnika urzędowskiego, przedstawicieli średniozamożnej szlachty. Kościół w Janowcu
Drewniany dwór, z dachem polskim, pobitym gontem, posiada regularnie rozplanowane wnętrze, charakterystyczne dla polskich dworów drugiej połowy XVIII wieku. Budynek, dwutraktowy z sienią, liczył dziewięć pomieszczeń na parterze i jedno na pięterku nad gankiem. W 1858 r. dwór został nabyty przez Ludwika Zembrzuskiego.
W rękach rodziny Zembrzuskich pozostawał do 1944 r. Po wojnie majątek został przejęty przez państwo. We dworze znalazły się biura spółdzielni produkcyjnej i posterunek milicji obywatelskiej. W tym czasie dwór został doprowadzony niemal do ruiny. Uratowało go przeniesienie do Janowca w 1977 r. Udostępniona do
Dwór z Moniaków - na pokojach zwiedzania ekspozycja znajduje się w sześciu pomieszczeniach parteru: sieni, jadalni, salonie, pokoju Pani Domu, bibliotece i pokoju Pana Domu. W pozostałych pomieszczeniach parteru mieszczą się biura muzeum, a na poddaszu pokoje gościnne.
Pokazany typowy polski folwark uzupełniają budynki gospodarcze: spichlerz z połowy XIX w. w którym można obejrzeć ekspozycję etnograficzną, stodoła i lamus. Spichlerz, w którym można obejrzeć ekspozycję etnograficzną, z tego samego okresu stodołę , lamus z Kurowa, a całości dopełnia dom z początku XX w. z Puław.
Zbyszek Mat