
TRANSLATOR


Maziarstwo na Łemkowszczyźnie - Łosie
Gorlickie Pieniny - Łosie IX 2014 r.
...przed cerkwią w Łosiach
Od rusińskiej strony
Zjechał do wsi naszej
Naród osmolony.
Jasne mają oczy,
Poczerniałe twarze,
Jadą przez wieś, jadą
Łosiańscy maziarze.
Jadą przez wieś, jadą
Te wesołe pany,
Nucą: "Mamy smarowidło,
maź wyborną mamy!
Komu trzeba mazi,
Niech z domu wyłazi!
Smaruj, smaruj wóz sąsiedzie,
Kto smaruje, ten też jedzie -
Mazi, mazi, mazi!"
Jan Kasprowicz
Zagroda Maziarska w Łosiach
... w zagrodzie maziarza w Łosiach
Z tym zapomnianym już zawodem maziarza spotykamy się w czasie pobytu w „Zagrodzie Maziarskiej” w Łosiu, z wsią na Łemkowszczyźnie, z którą nierozerwalnie było związane maziarstwo w XIX i XX wieku. Zajmowali się sprzedażą produkowanej przez siebie mazi, której używano do smarowania drewnianych osi wozów. Pod koniec okresu międzywojennego trudniła się nim większość mężczyzn mieszkających we wsi. W rodzinach zamożniejszych niezbędny sprzęt maziarski - konie i wóz - sprawiali młodemu maziarzowi rodzice. Biedniejsi kupowali sprzęt do spółki i handlowali razem, dzieląc się uzyskanymi dochodami.
W 1891 r. nieopodal cerkwi greckokatolickiej pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Łosiu, wybudowana została zagroda łemkowska.
Cerkiew greckokatolicka Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Łosiu wzniesiona została w 1810 r., W 1876 lub 1928 r. została przebudowana, m.in. poszerzono nawę oraz dobudowano dwie zakrystie przy prezbiterium, przez co jej plan zbliżony został do krzyża greckiego. Jest to cerkiew łemkowska typu północno-zachodniego. Ściany świątyni pobite są gontem. Dach jest nieregularny, kalenicowy, kryty blachą, zwieńczony niewielkimi blaszanymi baniami. Wnętrze nakryte jest płaskimi stropami. Ściany zdobi polichromia z 1935 r. Najcenniejszym elementem wyposażenia jest neobarokowy ikonostas z przełomu XVIII/XIX w. oraz barokowe ołtarze boczne.
Więc przemierzając „łemkowskie szlaki” i tu można poznać historię i życie Łemków na tamtych terenach i w „Łemkowskiej Zagrodzie” w Łosiach wysłuchać opowieści i zobaczyć to co pozostało po już zaginionym zawodzie maziarza.
Ostatni maziarz zaprzestał wykonywania zawodu w 1970 roku.
Z moich wędrówek po Beskidzie Niskim - wrzesień 2014 r.
Zbyszek Mat