TRANSLATOR
Kamienne Kręgi w Leśnie.
Pogoda zmienna, wiatr, więc trochę pojeździmy po okolicach Swornychgaci. Jedziemy w kierunku Brus i jak pokazują drogowskazy „kamienne kręgi” zjeżdżamy polną drogą na parking przed początkiem ścieżki prowadzącej wzdłuż kamiennych kręgów w Leśnie. Wśród archeologów cmentarzysko w Leśnie uważane jest za jedno z najciekawszych na Pomorzu.
Kręgi kamienne pozostawili po sobie Goci wędrujący ze Skandynawii na południe Europy i są to miejsca pochówku datowane na I-III w.n.e.
Pierwszym i największym na cmentarzysku kurhanem o 26-metrowej średnicy jest pierwszy spotkany na ścieżce krąg kamienny i stela ustawiona na jego szczycie. Ustawienie, co najmniej jednej steli w centrum kręgu oznaczało miejsce dla naczelnika plemienia lub czarownika. Być może pochówek tego drugiego odkryli archeolodzy, kiedy w trakcie badań w Leśnie natrafili na nietypowe i rzadko spotykane na Pomorzu wyposażenie grobu, składające się z bogato dekorowanego pasa, rogów do picia, uchodzących za naczynia o charakterze obrzędowym, żelaznego sztyletu w pochwie, osełki, kamienia do krzesania ognia i maleńkiej esowatej klamerki.
Kręgi, wieńce i wielkie kamienne stele były prawdopodobnie kręgami sędziowskimi, w których rozsądzano zwykłe, codzienne zatargi i spory. Mogły być miejscami wieców ludności, omawiającej ważne dla plemienia kwestie, np. relacje zwiadowców poszukujących dróg do wędrówki lub miejsc do osiedlenia. Docierali oni nieraz do bardzo odległych stron, o czym świadczą zabytki z jednego z leśnieńskich grobów: srebrna moneta celtycka z terenu Słowacji i amulet w kształcie skarabeusza znad Morza śródziemnego. Kolebką Gotów była południowa Skandynawia, którą opuścili w I w. n.e., rozpoczynając wielką wędrówkę ku południowej Europie. Jej trasa wiodła od wybrzeży Bałtyku do Morza Czarnego, a następnie przez Italię aż na Półwysep Iberyjski. Prawdopodobnie jedno z wędrujących plemion gockich osiedliło się w Leśnie.
Osadnicy ci przynieśli ze sobą odmienne zwyczaje, obrzędy i wierzenia, których widocznym do dzisiaj w terenie śladem pozostało cmentarzysko kurhanowe oraz kręgi i wieńce kamienne. W kręgach kamiennych mogły być składane w czasie wieców ofiary, zarówno ze zwierząt, jak i z ludzi. O składaniu ofiar tak pisał w VI wieku n.e., podkreślający swe gockie pochodzenie, kronikarz Jordanes: “O łaski Marsa zaś Gotowie zawsze zabiegali, uciekając się do straszliwych obrzędów. Składali mu bowiem w ofierze jeńców, w przeświadczeniu, że naczelnika wojen wypada pozyskiwać przelaną krwią ludzką". Dyskusyjne są próby interpretacji kręgów, jako obserwatoriów astronomicznych, mających wyznaczać położenie słońca w dniach letniego i zimowego przesilenia.
Kurhany i wieńce kamienne to nie jedyne budowle na cmentarzysku w Leśnie. Zobaczyć tam można również rekonstrukcje grobów skrzynkowych. Po zakończonych badaniach archeolodzy pozostawili dwa groby skrzynkowe z wczesnej epoki żelaza (V-III w. p.n.e.). W niewielkich kamiennych komorach umieszczono gliniane popielnice twarzowe z prochami zmarłych ludności kultury pomorskiej. W czasie badań archeologicznych odkryto ogółem 57 grobów ludności kultury wielbarskiej, m.in. 13 kurhanów i 15 wieńców kamiennych związanych z osadnictwem gockim. Poza tym natrafiono na 20 grobów skrzynkowych oraz 7 grobów jamowych i popielnicowych z urnami twarzowymi ludności kultury pomorskiej
Ludność gocka stosowała przede wszystkim pochówki w formie kurhanu z nasypem ziemnym otoczonym obstawą kamienną lub kurhanu bez dodatkowych konstrukcji oraz wieńce kamienne. Prawdopodobnie ludność gocka budowała kręgi dla uczczenia ważnych dla wspólnoty świąt i obrzędów. Umieszczanie wieńców kamiennych dookoła kurhanów mogło przedstawiać wyraz silnej więzi duchowej społeczności ze zmarłymi przodkami, którzy w ten sposób byli zawsze obecni w życiu wspólnoty. ( info www.brusy.pl)
Zbyszek Mat.