travelmatszczecin

Przejdź do treści

TRANSLATOR


Cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra - Czarna


..przycerkiewne kapliczki votywne - Czarna


Cmentarz przycerkiewny w Czarnej


Ołtarz główny w ikonostasie.

Cerkiew św. Michała Archanioła - Brunary

Cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej - Brunary

Brunary













Szlakiem Cerkwi Drewnianych  do .. Kąśnej i Ciężkowic

 

Udając się do Skamieniałego Miasta w Ciężkowicach przemieszczamy się Szlakiem Architektury Drewnianej Beskidu Niskiego, zwiedzając mijane cerkwie i cmentarze z okresu I Wojny Światowej, tak licznie pozostałe jeszcze na tych terenach.

Pomiędzy placem cerkiewnym a wiejskim cmentarzem z grobami z okresu I Wojny Światowej już współcześnie postawione kapliczki dziękczynne i ku czci świętych kościoła rzymsko-katolickiego.
Cerkiew greckokatolicka pw. św. Dymitra (obecnie kościół rzymskokatolicki pw. św. Dymitra)
położona na wzniesieniu za potokiem Czarna, została zbudowana w 1764 roku a w pierwszej połowie XIX wieku została rozbudowa. Trójdzielna świątynia typu północno-zachodniego, drewniana o ścianach obitych gontem, izbica słupowej wieży oszalowana pionowo, poprzedzona przedsionkiem, obejmująca słupami babiniec. Zwieńczona jest baniastym hełmem z pozorną latarnią i małą cebulką. Podobne wieże wznoszą się nad nawą i prezbiterium. Świątynię otacza mur z płaskich, rzecznych kamieni.
W cerkwi znajduje się kompletny ikonostas pochodzący z okresu budowy cerkwi. Znajdują się w nim także ikony datowane na lata wcześniejsze np. ikona namiestna przedstawiająca św. Dymitra namalowana w roku 1689, ikona ze św. Mikołajem. Z tego okresu pochodzą także ikony świąteczne, oraz ikony apostołów w rządzie Deesis.
Przy północnej ścianie ustawiony jest barokowy ołtarz z XVIII wieku, w jego centrum umieszczono ikonę Matki Boskiej z Dzieciątkiem w typie Hodegetrii z początków XVII wieku. Na ikonie znajdują się także postacie św. Anny, św. Joachima, oraz archaniołowie Gabriel i Michał.
W górnej części ołtarza znajduje się obraz Zwiastowanie Najświętszej Marii Panny, a w prezbiterium nad wejściem do zakrystii umieszczono ikonę ze sceną Opłakiwanie Chrystusa.
W ikonostasie znajdują się bardzo piękne carskie wrota gdzie w ramach kształcie serca umieszczono ikony przedstawiające czterech ewangelistów, oraz Zwiastowanie z Archaniołem Gabrielem i Marią. Ikony te są oplecione winoroślą z czerwonymi i zielonymi winnymi gronami.

W Brunarach, wsi nad Białą, dopływem Dunajca, założonej w XIV wieku przez króla Kazimierza III Wielkiego, w centrum wsi znajduje się zabytkowa cerkiew św. Michała Archanioła z XVIII wieku. Pierwsza cerkiew w Brunarach została wzniesiona po 1616 roku, kiedy we wsi powstała parafia unicka, zaś współczesna cerkiew – w XVIII wieku. Po Akcji „Wisła” cerkiew została przejęta przez Kościół rzymsko-katolicki.
Jest cerkwią łemkowską, trójdzielną. Nad przedsionkiem wznosi się wieża z hełmem zwieńczonym kutym krzyżem. Podobne hełmy znajdują się ponad nawą i prezbiterium. We wnętrzu znajduje się barokowy, osiemnastowieczny ikonostas. W cerkwi zachowała się polichromia, utrzymana w błękitnej tonacji barwnej, z motywem winorośli. Oprócz ołtarza głównego z XVII w. w cerkwi znajdują się dwa ołtarze boczne z wieku XVIII. Znajdują się w nich ikony Matki Bożej oraz Przemienienia Pańskiego.
Charakterystycznym elementem krajobrazu powiatu gorlickiego, wpisanym już na trwałe w jego przestrzeń, są liczne cmentarze wojenne z czasów I wojny światowej
Wśród licznych cmentarzy wojennych z czasów I wojny światowej, odwiedzamy i ten cmentarz w Brunarach. Teren ten był areną licznych walk. Największa operacja militarna, zwana bitwą gorlicką, rozegrała się tutaj w pierwszych dniach maja 1915 roku. Po obu walczących stronach wzięło w niej udział ok. 300 tys. żołnierzy (w tym 220 po stronie państw centralnych i 80 tys. po stronie rosyjskiej). 2 maja wojska państw centralnych rozpoczęły ofensywę, w wyniku której przełamały linie obronne Rosjan, zmuszając ich do odwrotu i stopniowej utraty zajętych wcześniej terenów.

Po zakończeniu działań wojennych Austriacy przystąpili do budowy cmentarzy na których spoczęli razem żołnierze wielu narodowości (m.in. Polacy, Rosjanie, Niemcy, Austriacy, Węgrzy, Żydzi,) walczący po obydwu stronach. Cmentarze miały być godnym pomnikiem dla poległych, ale i symbolem zwycięstwa i chwały Austro-Węgier. Do ich budowy przystąpiono więc ze starannością i pedantyzmem.  Wykonanie projektów powierzono artystom, m.in. Dušanowi Jurkovičowi, Hansowi Mayrowi, Janowi Szczepkowskiemu. Mimo że każdy z cmentarzy posiada indywidualny projekt i charakter, to jednak łączy je kilka cech wspólnych. Stanowi go przede wszystkim centralny akcent  –  kaplica (zwana często gontyną), krzyż, obelisk, kamienna ściana. Cmentarze posiadają także główną oś kompozycyjną, niekiedy w formie alei. Mogiły zazwyczaj ustawione są w rzędach, spoczywają na nich krzyże (drewniane, kamienne, żeliwne) lub płyty nagrobne. Każdy obiekt posiadał ogrodzenie – w formie kamiennego muru (niekiedy z elementami metalowymi), drewnianego parkanu lub płotu z reprezentacyjnym wejściem (brama, furtka).



Centrum Paderewskiego - Kąśna Dolna

Dwór w Kąśnej Dolnej

Dwór w Kąśnej Dolnej
Fortepian Paderewskiego - Kąśna Dolna 
"Skamieniałe Miasto" - Ciężkowice

"Skamieniałe Miasto" - Ciężkowice













Dwór w Kąśnej Dolnej, jak za czasów pierwotnego właściciela. pozostaje wciąż otwarty i gościnny, jak za czasów pierwotnego właściciela Ignacego Jana Paderewskiego, wybitnego pianisty – wirtuoza, kompozytora, a także polityka i męża stanu. Był znakomitym kompozytorem; w jego twórczości dominują utwory fortepianowe z licznymi elementami polskiej muzyki ludowej.
Dwór w Kąśnej Dolnej był polskim domem Paderewskiego w latach 1897-1903. W 1913 roku pianista osiedlił się w Ameryce.
W latach 1917-1919 był członkiem Polskiego Komitetu Narodowego w Paryżu i jego reprezentantem w Stanach Zjednoczonych.
W 1919 został Prezesem Rady Ministrów i ministrem spraw zagranicznych nowo powstałego państwa polskiego.
Po śmierci, odznaczony krzyżem Virtuti Militari, został pochowany na cmentarzu dla zasłużonych w Arlington; w 1992 roku, zgodnie z ostatnią wolą, jego zwłoki spoczęły w krypcie Katedry Warszawskiej.
To miejsce szczególne dla artystów, melomanów, fascynatów postaci Paderewskiego, ale także tych, którzy pragną przejść lipową aleją, usiąść nad stawem i podumać.
Ignacy Jan Paderewski (ur. 6.XI. 1860 r., zm. 29. VI. 1941 r.) znany jest jako wybitny pianista – wirtuoz, kompozytor, a także polityk i mąż stanu.
W czasie swej długiej kariery wirtuozowskiej koncertował w wielu krajach Europy, obu Ameryk, w Afryce i Australii. Mając 31 lat podbił Amerykę i uznany został za geniusza muzycznego. Był znakomitym kompozytorem; w jego twórczości dominują utwory fortepianowe z licznymi elementami polskiej muzyki ludowej.
Dwór w Kąśnej Dolnej był polskim domem Paderewskiego w latach 1897-1903. W 1913 roku pianista osiedlił się w Ameryce. Podczas I wojny światowej rozpoczął swą działalność polityczną. W latach 1917-1919 był członkiem Polskiego Komitetu Narodowego w Paryżu i jego reprezentantem w Stanach Zjednoczonych.
W 1919 został Prezesem Rady Ministrów i ministrem spraw zagranicznych nowo powstałego państwa polskiego.
Po śmierci, odznaczony krzyżem Virtuti Militari, został pochowany na cmentarzu dla zasłużonych w Arlington; w 1992 roku, zgodnie z ostatnią wolą, jego zwłoki spoczęły w krypcie Katedry Warszawskiej.

Opuszczając dworek w Kąśnej udaję się do „Skamieniałego Miasta” położonego na skraju Ciężkowic, na północno-zachodnich stokach wzniesienia „Skała” . Miejsce owiane legendami przekazywanymi od pokoleń bo o historii Skamieniałego Miasta na przestrzeni wieków stworzono wiele legend. Tajemnicze skałki o dziwacznych kształtach od zawsze rozbudzały
wyobraźnię miejscowej ludności. Jedna z nich mówi o wielkiej klątwie rzuconej na mieszkańców za rozwiązłe życie, inna o dzielnym rycerzu zwanym Cieszko, którego gród skamieniał, co było karą za złamanie zasady polskiej gościnności.
Wędrówkę po Skamieniałym Mieście rozpoczynamy od parkingu przy trasie Tarnów-Krynica, Tarnów-Konieczna przechodząc przez ozdobną bramę symbolizującą wejście do dawnego grodu. Po jego prawej stronie znajduje się źródło, historycznie zwane, „Dobra Woda”. Legenda mówi, że dobroczynne właściwości zawartych w niej składników leczą chore oczy.
Powrócimy jeszcze do wspomnień z wędrówek po Rezerwacie Przyrody Nieożywionej „Skamieniałe Miasto“ zasłyszanych legend i opowieści o tym unikalnym miejscu stworzonym przez Naturę.


                                                            Z moich wędrówek po Beskidzie Niskim - wrzesień 2014 r.
                                                                                               Zbyszek Mat

Wróć do spisu treści