travelmatszczecin

Przejdź do treści

TRANSLATOR


         Wystawa malarstwa Bogdańskich - Sanok

Cerkiew w Ropkach -  "Cudowne rozmnożenie chleba"
obraz malowany na ścianie nawy 1891 r.

Odrodzona Polska - Feliks Bogdański 1919
kurtyna Domu Kultury Polskiej w Pittsburgu USA

"
Święta Trójca"
obraz malowany na stropie cerkiew  w Ropkach 1891










Bogdańscy – Rodzina Malarzy z Jaślisk


W poszukiwaniach „ śladów historii i kultury Podkarpacia” w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku natrafiliśmy na wystawę – „ Bogdańscy – Rodzina Malarzy z Jaślisk”. XIX- to wieczny ród Bogdańskich – malarzy z Jaślisk, to postacie malarzy cerkiewnych, kościelnych, portrecistów związanych ze sztuką cerkiewną i kościelną.
Trzy pokolenia Bogdańskich: Jan - protoplasta rodu (1801 – 1884), syn Jana, Paweł (1831-1909) i jego synowie, Jan (1852 – 1917) i Feliks (1871 – 1937) oraz syn Jana, Antoni (1836 – 1918) i jego synowie, Michał ( 1862 – 1944) i Zygmunt ( 1877 – 1968). Przez około 100 lat związani z regionem południowo-wschodniej Polski, tworząc po polskiej i słowackiej stronie Karpat od Nowego Sącza po Dobromil. Dziesiątki ikonostasów i polichromii do dnia dzisiejszego zdobi szereg cerkiewnych wnętrz. Ich działalność została odnotowana w 80-ciu miejscowościach ówczesnej Galicji.
Najstarszy z malarzy, Józef Bogdański (ur. 1800, zm. 14 maja 1884 urodził się w okolicach Kalwarii Pacławskiej w polskiej rodzinie szlacheckiej. Kształcił się w dziedzinie malarstwa w liceum św. Barbary w Krakowie pod kierunkiem Michała Stachowicza, a potem u malarza Józefa Brodowskiego.
Józef (senior rodu) sam uczył swoich synów Pawła i Antoniego przekazując im swoją wiedze i doświadczenie. W tamtym okresie wzrastająca pozycja greko katolicyzmu w Polsce powodowała powstawanie nowych cerkwi i wyposażanie ich w ikonostasy i ozdabianie malowidłami. Zamówień na ich prace było dużo.

                             
Polichromia Kościoła w Newarku USA - Feliks Bagiński
Od około 1830 Bogdański zajmował się pisaniem ikon i tworzeniem całych ikonostasów, głównie na terenie Pogórza Przemyskiego. Ikonostasy jego autorstwa znajdują się między innymi w cerkwiach w Śnietnicy, Siemuszowej, Tyrawie Solnej. Po powstaniu w 1846 roku przeniósł się do Jaślisk wraz rodziną. Był dwukrotnie żonaty, miał czworo dzieci; poza synami-malarzami był to wcześnie zmarłe na tyfus córki Maria i Teofila. Ta ostatnia przez pewien czas była uczennicą i pomocnicą ojca.
W 1874 roku w rodzinie nastąpił podział i syn Józefa, Paweł przenosi się do Dobromila. To tzw. dobromilska linia Bogdańskich: Paweł i jego synowie Jan i Feliks. W Jaśliskach pozostają i malują


                            Pracownia Bogdańskich w Newarku w USA
Antoni i jego synowie Michał i Zygmunt a po śmierci Józefa są głównymi malarzami cerkiewnymi na terenie gór. W roku 1911 Feliks i Zygmunt wyjeżdżają do Ameryki i Newarka w stanie New Jersey tworzą pracownię malarka. Ich wyjazd, śmierć Jana( ich dziadka) i zaawansowany wiek ich ojców Pawła i Antoniego nie pozwala na realizację dużych prac malarskich w terenie. W 1930 roku Feliks powraca z Ameryki do Dobromila, ale zły stan zdrowia nie pozwala na dalsze uprawianie malarstwa. W roku 1937 powraca z Ameryki też jego brat Zygmunt i uprawia już tylko malarstwo sztalugowe.
W setną rocznicę osiedlenia się Bogdańskich w Jaśliskach, w roku 1946, ostatni z żyjących malarzy Bogdańskich, Zygmunt wyjechał z Jaślisk i zamieszkał w Domaradzu. Do końca życia malował obrazy a jego śmierć w 1968 roku kończy stuletnie dzieje malarzy z Jaślisk.
      Czy kończy?
                  „Człowiek tak długo żyje, jak długo żyje pamięć o nim”.
        A Bogdańscy ?. To jeszcze mało znana część malarstwa polskiego, ciągle odkrywana, ukazująca piękno malarstwa w sztuce cerkiewnej. I jednym z następnych moich „ spotkań z ginącą kulturą Podkarpacia”, wędrując „Szlakiem Architektury Drewnianej” zwiedzając cerkwie i obiekty kultu na Podkarpaciu, będzie poszukiwanie i spotkanie z dziełami Bogdańskich zachowanymi jeszcze między innymi w cerkwiach w Śnietnicy, Siemuszowej, Tyrawie Solnej.

                                      Zbyszek Mat


Wróć do spisu treści